Het is vaak een lastig punt als ouder; het ondersteunen van je kind op het gebied van emoties en emotieontwikkeling. Oftewel, waar het vaak op neer komt, je kind helpen om zijn gevoels- en belevingswereld duidelijk te maken aan zijn omgeving.

Wat wij meestal doen is in gesprek gaan met een kind en vragen stellen. Dan kom je heel vaak thuis van een koude kermis met antwoorden als “ik weet het niet” of antwoorden die niet overeenkomen met jouw beeld of JUIST heel erg.
Kinderen vinden het vaak al moeilijk om antwoord te geven op hoe het op school was. Dat is zo’n brede vraag voor ze, dat ze er weinig mee kunnen. Later vertellen ze er wel eens wat dingen over, maar vaak niet als antwoord op een gestelde vraag als deze. Als je antwoorden wilt dan zul je kaders moeten stellen aan je vragen en ze concreter maken, zoals ‘wat heb je gespeeld in de pauze’.

In dat licht kun je je voorstellen dat een vraag over waarom een kind zo verdrietig is de laatste tijd oid, een hele lastige is. Wij als volwassenen kunnen dat al een moeilijke vraag vinden als hij aan ons gesteld wordt en er woorden aan geven vinden we vaak ook heel moeilijk. Voor een kind is dat nog veel moeilijker. De taal hebben ze er vaak nog onvoldoende voor ontwikkeld en voldoende ervaring op emotioneel vlak missen ze ook.
En dan krijg je dus antwoorden als ik weet het niet, niet logische antwoorden of antwoorden waarvan het kind denkt dat je die wilt horen of waarmee ze je tevreden kunnen stellen (een verklaring).

Iets anders wat we vaak doen om mensen in het algemeen te helpen is door met allemaal tips en oplossingen te komen. Dat is vaak doodgoed bedoeld, maar 9 van de 10 keer wil iemand alleen maar gehoord en begrepen worden, in ieder geval in eerste instantie. Door met oplossingen te komen ga je voorbij aan die eerste en belangrijke stap.
En het mooie is dat, als er erkenning is voor wat en hoe iemand iets ervaart, er vaak geen oplossing meer nodig is of er ruimte is gekomen voor diegene om er zelf op te komen. Daardoor groeit het hun vertrouwen in het zelf kunnen en heb jij, door niet meteen op te willen gaan lossen, ook een indirecte boodschap gegeven, namelijk dat je erop vertrouwt dat ze het aankunnen omdat het niet METEEN weg en van ze wordt overgenomen.

Maar wat kan je dan wél doen?

Nu we een klein beetje begrijpen waarom het stellen van vragen aan een kind zo lastig voor ze is om antwoord op te geven, kunnen we kijken naar wat dan wel.

Als ouder ken jij je kind goed. Je zult waarschijnlijk snel merken welke emoties ze ervaren. Bijvoorbeeld ook dat wanneer je kind boos is, dit meestal te maken heeft met bijvoorbeeld dat dingen niet lukken, dat kinderen stom tegen ze hebben gedaan of iets dergelijks.
Van deze kennis en ervaring over je kind kun je gebruik maken.

Je vertelt je kind wat je ziet, zoals “Je voelt je nu heel verdrietig”. Als het je lukt kun je hieraan toevoegen waarom je denkt dat het ze verdrietig maakt.
Over het algemeen genomen hoef je hierin niet voorzichtig of afwachtend te zijn. Een kind kan het misschien zelf niet zeggen, maar ze zullen het begrijpen als je het ze vertelt. En (bijna) alle kinderen zullen je corrigeren als het niet klopt.
Wees niet bang om dingen te benoemen, want je zal ze niet iets aanpraten wat er niet al was.
Zout strooien op een huid die dicht is voel je niet. Dat ga je dan ook niet ineens wel voelen, tenzij er al een open wondje zat.

Als het waarom van de emotie of het gedrag van je kind je niet helemaal duidelijk is, kun je wel benoemen wat je denkt dat er aan emotie en beleving achter zit. Soms betekent dit dat je meerdere opties benoemt.
Voorbeeld
“Ik kan me voorstellen dat het je hebt gelogen, omdat je misschien bang bent om me te kwetsen. Of bang bent dat ik boos op je zal worden en misschien wel allebei. Of omdat je zo graag voor jezelf zou willen dat het anders was gegaan, omdat je er onzeker door wordt. Of iets heeeel anders waar ik nu niet aan heb gedacht.”

Zo werkt het ook als de emotie niet per se te zien is, maar je wel gedrag ziet dat je opvalt. Om je kind daarin te ondersteunen, zichzelf beter te leren begrijpen en hij/zij daardoor zijn/haar gedrag beter kan leren aansturen, zul je moeten kijken naar de reden van het gedrag. En die wordt vaak aangestuurd door een emotie en beleving ergens van.

Door de punt te zetten achter deze verwoordingen van wat je ziet aan je kind en waarom je denkt dat ze zich zo voelen/iets op die manier ervaren, zal je kind zich serieus genomen en begrepen kunnen voelen. Hij of zij leert hierdoor ook zichzelf beter te begrijpen en hier woorden aan te koppelen. Jij doet het dus voor.